De verschillende soorten dementie: welke vorm komt het meest voor en wat zijn de verschillen?

Dementie is meer dan alleen alzheimer

Wanneer we het woord 'dementie' horen, denken de meeste mensen direct aan alzheimer. Hoewel alzheimer de meest voorkomende vorm is, zijn er meerdere soorten dementie, elk met hun eigen kenmerken, oorzaken en behandelingen. Het begrijpen van deze verschillen is cruciaal om de juiste zorg en ondersteuning te bieden.

Alzheimer: de bekendste vorm van dementie

Alzheimer is goed voor ongeveer 60% van alle dementiegevallen. Het wordt gekenmerkt door een geleidelijke achteruitgang van het geheugen, de denkvaardigheden en het vermogen om dagelijkse taken uit te voeren. Oorzaak? Een opeenhoping van eiwitten in de hersenen die de verbindingen tussen zenuwcellen verstoren. Mensen met alzheimer hebben vaak moeite met het onthouden van recente gebeurtenissen, herkennen van mensen of navigeren in bekende omgevingen.

Vasculaire dementie: veroorzaakt door problemen met de bloedsomloop

Vasculaire dementie wordt veroorzaakt door verminderde bloedtoevoer naar de hersenen, meestal door een beroerte of kleine herseninfarcten. Deze vorm van dementie kan plotseling beginnen, en symptomen hangen af van welk deel van de hersenen is aangetast. Problemen met plannen, organiseren en concentreren zijn vaak prominent aanwezig. Het voorkomen van risicofactoren zoals hoge bloeddruk en roken kan helpen om deze vorm van dementie te vermijden.

Lewy-body dementie: schommelingen in helderheid en hallucinaties

Lewy-body dementie wordt veroorzaakt door abnormale ophopingen van eiwitten in de hersenen, die ook wel lewy bodies worden genoemd. Deze vorm van dementie wordt vaak verward met alzheimer of parkinson vanwege de overlap in symptomen zoals tremoren en stijfheid. Maar wat lewy-body dementie onderscheidt, zijn de visuele hallucinaties en schommelingen in alertheid en cognitief functioneren. Patiënten kunnen op het ene moment helder zijn en op het andere moment verward raken.

Frontotemporale dementie: gedrags- en taalveranderingen

Frontotemporale dementie (FTD) treft voornamelijk het voorste deel van de hersenen, dat verantwoordelijk is voor gedrag, persoonlijkheid en taal. Hierdoor vertonen mensen met FTD vaak dramatische veranderingen in hun karakter of gedrag voordat geheugenproblemen op de voorgrond treden. Ze kunnen zich ongepast gedragen, impulsief handelen of moeite hebben met taal. Deze vorm van dementie komt vaak voor bij jongere mensen, tussen de 45 en 65 jaar.

Mixed dementia: een combinatie van meerdere soorten

Sommige mensen kunnen een combinatie van verschillende soorten dementie hebben, zoals alzheimer en vasculaire dementie. Dit wordt mixed dementia genoemd. De symptomen kunnen variëren, afhankelijk van welke hersengebieden zijn aangetast en welke vormen het meest dominant zijn. Mixed dementia komt vaker voor bij oudere volwassenen.

Overige, zeldzamere vormen van dementie

Hoewel de bovengenoemde soorten de meest voorkomende zijn, bestaan er ook zeldzamere vormen van dementie, zoals:

• ziekte van parkinson met dementie: een latere fase van parkinson waarbij cognitieve problemen ontstaan.
• huntington: een erfelijke aandoening die bewegingsstoornissen en dementie veroorzaakt.
• creutzfeldt-jakob: een snel voortschrijdende en zeldzame vorm van dementie veroorzaakt door abnormale eiwitten (prionen).

Waarom het kennen van de verschillen cruciaal is

Elke vorm van dementie vereist een andere aanpak qua behandeling en ondersteuning. Het vroegtijdig herkennen van de symptomen en het correct diagnosticeren van de specifieke soort kan het verschil maken in de kwaliteit van leven voor de patiënt en zijn omgeving. Als je zorgen hebt over dementie bij jezelf of een geliefde, is het belangrijk om tijdig professionele hulp te zoeken voor een juiste diagnose en behandelplan.

De dementierisico zelftest vormt de basis van jouw gepersonaliseerde preventiestrategie om jouw risico te verkleinen.